«مهماننوازی، هنر و معماری» موضوع وبیناریست که در تاریخ ۲۵ دی ۱۴۰۳ (۱۵ ژانویه ۲۰۲۵) توسط کمیته مهمان نوازی شگرف برگزار گردید.
شبکه متخصصین گردشگری فارسیزبان (شگرف) در تاریخ ۲۵ دی ۱۴۰۳ (۱۵ ژانویه ۲۰۲۵) وبینار تخصصی «مهماننوازی، هنر و معماری» را با مدیریت امیدرضا کاظمی برگزار کرد. این وبینار با هدف بررسی پیوند عمیق میان هنر، معماری و مهماننوازی و تأثیر آنها در خلق تجربههای ماندگار برای مهمانان، برگزار شد. دکتر کاظم وفاداری و پروفسور جعفری، با خوشامدگویی به شرکتکنندگان، بر اهمیت بینرشتهای بودن این وبینار و نقش هنر و معماری در صنعت مهماننوازی تاکید کردند.
امیدرضا کاظمی، مدیر پنل، در ادامه به تبیین اهداف وبینار پرداخت و مهماننوازی را مفهومی فراتر از ارائه خدمات اولیه دانست. وی بر پیوند فرهنگ، تاریخ، و معماری در خلق تجربههای بینظیر تاکید کرد و وبینار را فرصتی برای کاوش در این پیوند و یافتن راهکارهایی برای ترکیب بسترهای هنری و اصول میزبانی جهت طراحی تجربههای فراموشنشدنی برای مهمانان در ایران معرفی نمود.

این وبینار با حضور سه سخنران برجسته در حوزههای گردشگری، ایرانشناسی، و مهماننوازی برگزار شد.
دکتر سونیا ازهری، دکترای گردشگری از دانشگاه علامه طباطبایی، به بررسی مفهوم مهماننوازی و نقش معماری در تأمین نیازهای مهمانان پرداخت.
در بخش اول سخنان خود، دکتر ازهری به تعریف مهماننوازی و اهمیت آن در جذب گردشگر پرداخت و نقش هنر و معماری را در خلق تجربههای مثبت برای مهمانان برجسته کرد. ایشان مهماننوازی را به عنوان ابراز لطف و پذیرایی از مهمان تعریف کرده و آن را در دو خدمت مجزای ارائه محل اقامت و سرویس غذا دستهبندی نمودند.
در ادامه، دکتر ازهری به تأثیر معماری در پاسخگویی به نیازهای انسانی و اجتماعی و چگونگی تأمین نیازهای سطح بالاتر افراد در فضاهای عمومی پرداخت. ایشان فضاهای استقبال و بدرقه، استقرار، و پذیرایی را به عنوان سه لایه اصلی فضاهای مهماننوازی معرفی کرده و ویژگیهای فضایی مؤثر بر موفقیت این فضاها، شامل عناصر ثابت، نیمه ثابت و متغیر، را تشریح نمودند. دکتر ازهری همچنین به تجربیات خود در طراحی فضاهای معماری در اردبیل که بهطور خاص نیازهای گردشگران را برآورده میساخت، از جمله پروژه «مجموعه مهماننوازی درنا»، اشاره کردند و معماری پستمدرن را بهعنوان راهکاری برای تأثیرگذاری بیشتر در این حوزه معرفی کردند.
دکتر سامان قاسمی، ایرانشناس و عضو هیئتعلمی دانشگاه میبد، معماری ایران را از منظر خرد تمدن ایرانی و با تمرکز بر ایجاد حس راحتی و آرامش برای مهمان، تحلیل کردند.
ایشان در ابتدا به دو سوی مهماننوازی، یعنی مهمان و میزبان، اشاره کرده و مهماننوازی موفق را منوط به راحتی هر دو در عین حضور دیگری دانستند. به گفته ایشان، معماری ایرانی با بهرهگیری از فضاهای میانجی، به آشتی میان میزبان و مهمان کمک میکند.
دکتر قاسمی بخشهای مختلف خانههای سنتی ایرانی را به عنوان نمونههایی از فضاهای میانجی تشریح کردند و توضیح دادند که چگونه این فضاها در گذشته عملکردی دقیق و مشخص در ایجاد آشتی میان مهمان و میزبان داشتند. ایشان هشتی را به عنوان نمونهای از این فضاهای میانجی معرفی کردند که میان فضای بیرون و درون قرار گرفته و از مجاورت این دو فضای نامتجانس پیشگیری میکند. به باور دکتر قاسمی، بازگشت به اصالت و خرد تمدن ایرانی در معماری میتواند تأثیر بسزایی در بهبود صنعت مهماننوازی داشته باشد.
آرش نورآقایی، مدیر مسئول فصلنامه گیلگمش به عنوان سخنران سوم، به واکاوی مفهوم مهماننوازی و جایگاه هنر و معماری در آن پرداخت.
نورآقایی بحث خود را با ریشهیابی واژه “مهماننوازی” آغاز کرد و به بررسی ابعاد مختلف این مفهوم، از جمله مقیاس، ماهیت (هنر یا صنعت)، و مسئولیت آن پرداخت. ایشان معتقد بودند که مهماننوازی هم جنبه هنری و هم جنبه صنعتی دارد و در سطوح مختلف، از واحدهای اقامتی تا مقاصد گردشگری، مطرح میشود.
وی با اشاره به تشابه و تمایز مهماننوازی صنعتی و سنتی، احترام را وجه مشترک هر دو سبک دانست و به اهمیت تعاملات انسانی در مهماننوازی سنتی و ساختارمندی مهماننوازی صنعتی اشاره کرد. نورآقایی معماری را بهعنوان بُعد سختافزاری و هنر را بهعنوان بُعد نرمافزاری مهماننوازی معرفی کرد و بر اهمیت تجربه معماری و پایداری زیستمحیطی آن در صنعت گردشگری تاکید نمود.
در بخش پایانی وبینار، سخنرانان به پرسشها پاسخ دادند و پروفسور جعفری با ارائه خلاصهای از مفاهیم مطرحشده، وبینار را به پایان رساندند.
برای مشاهده اطلاعات وبینار و دسترسی به لینک وبینار ضبط شده دریوتیوب به صفحه وبینار در سایت شگرف مراجعه کنید.(https://shegarf.org/events/shegarf-w15)
برای مشاهده سایر وبینارهای برگزار شده به بخش وبینارهای سایت شگرف مراجعه نمایید. (https://shegarf.org/webinars-past)